grotere “visuele” belevingswaarde van de gebouwde cultuurhistorische objecten en het huidige landschap.egalisatie stroomdalen
De veelal “onzichtbare” delen van ons land, die veel sterker onze ontwikkelingsgeschiedenis hebben bepaald, worden letterlijk over het hoofd gezien. Het land waarop wij lopen, bouwen en leven is een historisch bodemarchief. Dit bodemarchief is nog steeds in ontwikkeling. We moeten echter zien dat het op veel plaatsen beschadigd of vernietigd wordt en nooit meer te herstellen zal zijn.
In de achterliggende beleidsgeschiedenis, zowel landelijk, provinciaal als op gemeentelijk niveau, is slechts mondjesmaat aandacht voor aardkundige waarden geweest.
Er is onvoldoende daadkracht en initiatief aan de dag gelegd waarbij:
• de Rijksoverheid voor zichzelf slechts een faciliterende rol ziet weggelegd, door deze afwachtende houding is van een landelijke en planmatige aanpak geen sprake;
• Op Provinciaal niveau wordt deze houding gebruikt om elk op de eigen wijze en opvatting beleidsonderdelen te ontwikkelen. Interpretaties en opvattingen over aardkundige waarden lopen daarbij soms sterk uiteen;
• Voor gemeenten is het veelal niet haalbaar om de specialistische kennis in huis te
halen. Samenwerking op regioniveau of provinciaalniveau zou hierbij nader
onderzocht kunnen worden.
Versnippering van beleid
Versnippering en aandacht van beleid heeft zich gekenmerkt door een zekere golvende beweging. Korte perioden van aandacht voor aardkundige waarden worden afgewisseld door een afnemende interesse. In perioden van aandacht wordt kennis opgedaan en kan wetenschappelijk onderzoek worden verricht. In de daarop volgende perioden vinden de wetenschappelijke publicaties hun weg naar archieven en wordt de opgedane kennis
niet verder ontwikkeld. Privatisering van wetenschappelijke onderzoeksbureaus en een meer commerciële aansturing door universiteitsfaculteiten versterken het beeld van afnemende aandacht voor de ontwikkelingsgeschiedenis van de grond waarop wij leven.
In de achterliggende beleidsgeschiedenis, zowel landelijk, provinciaal als op gemeentelijk niveau, is slechts mondjesmaat aandacht voor aardkundige waarden geweest.
Er is onvoldoende daadkracht en initiatief aan de dag gelegd waarbij:
• de Rijksoverheid voor zichzelf slechts een faciliterende rol ziet weggelegd, door deze afwachtende houding is van een landelijke en planmatige aanpak geen sprake;
• Op Provinciaal niveau wordt deze houding gebruikt om elk op de eigen wijze en opvatting beleidsonderdelen te ontwikkelen. Interpretaties en opvattingen over aardkundige waarden lopen daarbij soms sterk uiteen;
• Voor gemeenten is het veelal niet haalbaar om de specialistische kennis in huis te
halen. Samenwerking op regioniveau of provinciaalniveau zou hierbij nader
onderzocht kunnen worden.
Versnippering van beleid
Versnippering en aandacht van beleid heeft zich gekenmerkt door een zekere golvende beweging. Korte perioden van aandacht voor aardkundige waarden worden afgewisseld door een afnemende interesse. In perioden van aandacht wordt kennis opgedaan en kan wetenschappelijk onderzoek worden verricht. In de daarop volgende perioden vinden de wetenschappelijke publicaties hun weg naar archieven en wordt de opgedane kennis
niet verder ontwikkeld. Privatisering van wetenschappelijke onderzoeksbureaus en een meer commerciële aansturing door universiteitsfaculteiten versterken het beeld van afnemende aandacht voor de ontwikkelingsgeschiedenis van de grond waarop wij leven.afgraving dekzanden
Op veel terreinen is sprake van een objectgerichte aanpak. De context waarin een en ander is ontstaan, ontwikkeld en aangelegd, wordt vaak niet onvoldoende belicht. Deze weg moeten we achter ons laten en overstappen op een brede gebiedsgerichte aanpak. Samenwerking en samenhang in het gehele traject tussen planvoorbereiding en planuitvoering (beheer) van deelnemende disciplines zal een grote toegevoegde waarde opleveren. Concreet betekent dit dat er meer samenhang moet komen en dat naast b.v. civieltechnische kanten ook geologische, geomorfologische, bodemkundige aspecten en de (geo)hydrologie, ecologie van het landschap, landschappelijke structuren en patronen een rol moeten spelen bij plannen.
Economische achtergronden
De sterke economische ontwikkeling van de laatste eeuw en zeker die van na de tweede wereldoorlog heeft veel bodemarchieven vernietigd. De aanleg van grote infrastructurele werken, stadsuitbreidingen en de aanleg van industrieterreinen hebben hier een belangrijke rol gespeeld. Ook een verdere drooglegging van het land ten behoeve van de landbouw, het graven van watergangen en een toenemend peilbeheer van oppervlakte water, heeft het oorspronkelijke bodemarchief geen goed gedaan.
Economische achtergronden
De sterke economische ontwikkeling van de laatste eeuw en zeker die van na de tweede wereldoorlog heeft veel bodemarchieven vernietigd. De aanleg van grote infrastructurele werken, stadsuitbreidingen en de aanleg van industrieterreinen hebben hier een belangrijke rol gespeeld. Ook een verdere drooglegging van het land ten behoeve van de landbouw, het graven van watergangen en een toenemend peilbeheer van oppervlakte water, heeft het oorspronkelijke bodemarchief geen goed gedaan.
In het bijzonder geldt dit voor bodems- en bodemlandschappen.
Daarnaast is er nog geen onderzoek gedaan naar de gevolgen van
b.v. stikstofdepositie en vermesting op de veranderingen van de oorspronkelijke bodemlandschappen.
Daarnaast is er nog geen onderzoek gedaan naar de gevolgen van
b.v. stikstofdepositie en vermesting op de veranderingen van de oorspronkelijke bodemlandschappen.grootschalige depositie mestsoffen
Hedendaagse natuuropvattingen
Niet voor de hand liggend maar zeker niet onvermeld dienen de werkzaamheden die worden uitgevoerd voor “natuurontwikkeling(sprojecten)” genoemd te worden. De behoefte bestaat om de achteruitgang van/in de natuur door menselijke activiteiten te “compenseren”. Het laten meanderen van cultuurlijk aangelegde watergangen tot “natuurlijke” beken. De aanleg van poelen voor amfibieën en retentievoorzieningen om verdroging
van het land tegen te gaan, het opbrengen van gebiedsvreemde stoffen om de biodiversiteit te vergroten zijn voorbeelden om de achteruitgang in de natuur te willen compenseren.
Niet voor de hand liggend maar zeker niet onvermeld dienen de werkzaamheden die worden uitgevoerd voor “natuurontwikkeling(sprojecten)” genoemd te worden. De behoefte bestaat om de achteruitgang van/in de natuur door menselijke activiteiten te “compenseren”. Het laten meanderen van cultuurlijk aangelegde watergangen tot “natuurlijke” beken. De aanleg van poelen voor amfibieën en retentievoorzieningen om verdroging
van het land tegen te gaan, het opbrengen van gebiedsvreemde stoffen om de biodiversiteit te vergroten zijn voorbeelden om de achteruitgang in de natuur te willen compenseren.een ´natuurlijke´ beek gecombineert met retentie voor hemelwater op de hoge gronden
Veelal staan deze activiteiten los van de geologische en geomorfologische en oorspronkelijke bodemlandschappen ter plaatse. Het bodemarchief kan hierdoor onherstelbaar beschadigd raken.
Vanuit de eigen kennis, ervaring of vanuit het gezichtspunt van natuurbeleving kan geheel verschillend naar deze ontwikkelingen gekeken worden. Zo kunnen verschillende vakgroepen spreken van (bodem)archiefvernietiging terwijl andere het beoordelen als biotoopvervalsing. In positieve zin kan het ook beoordeeld worden als natuurontwikkeling.
Vanuit de eigen kennis, ervaring of vanuit het gezichtspunt van natuurbeleving kan geheel verschillend naar deze ontwikkelingen gekeken worden. Zo kunnen verschillende vakgroepen spreken van (bodem)archiefvernietiging terwijl andere het beoordelen als biotoopvervalsing. In positieve zin kan het ook beoordeeld worden als natuurontwikkeling.
