Aan de hand van literatuuronderzoek, interviews met uiteenlopende specialisten en terreinverkenningen is gebleken dat het landschap van de gemeente Winterswijk een unieke plaats in Nederland inneemt.
Geologische afzettingen die zeer dicht onder de oppervlakte liggen of zelfs dagzomend voorkomen zijn nergens in Nederland, in deze vorm en samenstelling te vinden.
Geomorfologisch zijn veel aspecten nog in hun oorspronkelijke vorm, zoals dekzandafzettingen waarop later de essen zijn ontstaan, nog herkenbaar. De loop van veel beken oogt als een natuurlijke beekloop. Wetenschappelijk onderzoek heeft echter uitgewezen dat op veel plaatsen de beek moet zijn verlegd. Er zijn omstandigheden geweest die de mens er toe heeft gebracht de loop van een aantal beken te verleggen. Naar de oorzaken hiervan is nog geen onderzoek gedaan.
Door ingrepen van de mens is het natuurlijke gebruik van de bodem veranderd om een meer economische bedrijfsvoering te realiseren. Werd het vee oorspronkelijk geweid op de nattere delen van de beekdalen, door ontwatering wordt in de beekdalen nu landbouw bedreven. Door de ontwatering en luchttoetreding zijn de oorspronkelijke en specifieke bodemprofielen aan het veranderen. De gevolgen van overbemesting en stikstofdepositie zijn nog niet in te schatten. De winning van turf heeft er toe geleid dat veel van de oorspronkelijke veengronden zijn verdwenen. Slechts op een klein aantal plekken is het veen nog aanwezig.
Winterswijk neemt op het gebied van geologie, geomorfologie en bodemlandschappen een unieke plaats in Nederland in. Vanuit dit gegeven is de wens ontstaan om deze unieke situatie in te zetten ten behoeve van de thema’s landschap, recreatie en cultuur. Door middel van planvoorstellen moet het mogelijk worden om ze onder de aandacht van een groot publiek te brengen.
Bij de uitwerking van de planvoorstellen bleek al snel dat de voorstellen veelal niet op zich zelf staan. Zo zullen in veel gevallen voorstellen voor landschappelijke verbetering een gunstig effect op het recreatieve gebruik hebben. Voorstellen op cultureel gebied zullen ook een gunstig effect voor de recreatie kunnen betekenen. Ze hoeven niet per definitie alleen voor het landschap een meerwaarde te realiseren.
Binnen de opdracht is deze eerste rapportage bedoeld om inzicht te krijgen in de aard en het voorkomen van aardkundige waarden binnen de gemeente Winterswijk. De planvoorstellen om de aardkundige waarden bij een breder publiek onder de aandacht te brengen zijn globaal en geven een mogelijke richting aan waarin een nieuwe meerwaarde gezocht kan worden. Het nader uitwerken en concretiseren van de voorstellen zal in het tweede rapportage nader worden uitgewerkt.
Afhankelijk van o.a. wenselijkheid, haalbaarheid in de tijd, draagvlak, beschikbare financiële middelen zal een deel van de planvoorstellen nader worden uitgewerkt. De keuze en het aantal uit te werken voorstellen zal nader worden bepaald en zal een nieuwe zoektocht worden tussen deelnemende partijen.
Zichtbaarheid van het geomorfologische landschap vergroten
