In het Pleistoceen (2 miljoen – 10.000 jr. v. Chr.) vindt op grote schaal erosie plaats van de oude afzettingen. In het Holoceen (10.000 jr. v. Chr. – heden) ligt de geomorfologie zo goed als vast. Er treedt een klimaatsverandering op waardoor er een dichtere begroeiing kan ontstaan. Deze begroeiing zorgt ervoor dat de erosie en sedimentatieprocessen tot staan worden gebracht. Door stagnerend grondwater ontstaan de veengronden. Op de dekzanden ontstaan de essen vanaf de middeleeuwen. In de late middeleeuwen en de nieuwe tijd probeert men de ontwatering te verbeteren om het (landbouw)gebruik te verbeteren.Afwisseling in het landschap wordt in eerste instantie bepaald door de aanwezige ondergrond. Veelal bedoelen we het zichtbare deel van het landschap als het gaat over de ontstaansgeschiedenis. Belangrijker zijn eigenlijk de geologie, de geomorfologie en de bodemvormende processen. Deze processen hebben gezamenlijk het landschap gevormd en het gebruik ervan bepaald.
Elk landschap is opgebouwd uit een groot aantal, min of meer natuurlijke en meestal ook niet natuurlijke elementen die elk het resultaat zijn van één of meer factoren: klimaat, geologische gesteldheid, reliëf, bodem, water, flora, fauna en de mens.
De natuurlijke factoren worden onderverdeeld in een tweetal factoren, de a-biotische de niet levende natuur (geologie, bodem e.d.) en de biotische, de levende natuur(flora en fauna). Het menselijk handelen wordt verklaard met de antropogene factoren. Samen leveren de drie factoren het huidige landschap op. Doordat het menselijk handelen en de natuur altijd in beweging zijn is het landschap is er geen sprake van een statisch landschap.
De menselijke rol speelde een grote rol bij het tot stand komen van het huidige herkenbare landschap. Vanaf de Middeleeuwen tot ver in de 20 eeuw is veelal de mens verantwoordelijk geweest voor het ontstaan van het huidige (cultuur) landschap. Ontbossing, drooglegging, verkavelingpatronen en bewoning zijn belangrijke factoren die het landschap hebben gevormd.
